Walory dekoracyjne roślin doniczkowych

Odpowiednio wyeksponowane rośliny podkreślą urodę wnętrz, pod warunkiem że zostaną one właściwie wkomponowane w pomieszczenie. Pamiętać należy o kilku podstawowych zasadach, których przestrzeganie zapewni dobry efekt dekoracyjny:

Skala – większe egzemplarze dobrze prezentują się w dużych pomieszczeniach. Roślina nie może przytłaczać, przeszkadzać w poruszaniu się po pokoju i korzystaniu z niego – dotyczy to zwłaszcza roślin umieszczonych w ciągach komunikacyjnych. Natomiast małe egzemplarze mogą “zaginąć” na dużej powierzchni, w ten sposób nie zostaną wyeksponowane i nie dadzą efektu zdobniczego.

Dobór barw – tworząc kompozycje z różnych gatunków roślin, warto łączyć ze sobą różne odcienie zieleni: zielonożółte z zielenią butelkową, szaro-zielone z błękitnawymi, bordowe z zielenią szmaragdową.

Faktura i kształt liści – daje duże możliwości stworzenia ciekawych, niebanalnych zestawień. Liście szablaste draceny, drobne, delikatne okrągłe listki paproci, mięsiste liście sukulentów, sercowate zroślichy – ważne, by łącząc rośliny o różnych kształtach liści, brać również pod uwagę ich kolorystykę, aby uchronić się przed efektem pstrokacizny.

Dobór pojemników – ważne, by harmonizowały z architekturą wnętrza. Na rynku dostępnych jest wiele wzorów doniczek oraz osłonek na doniczki. Jest więc, w czym wybierać. Inne doniczki będą pasować do wnętrz nowoczesnych, inne do rustykalnych – istotne jest, by w jednym pomieszczeniu stosować jeden system doboru pojemników. Mogą one być jednego wzoru, a różnej wielkości, jednej barwy lecz różnego wzoru etc. Zwykłe, pomarańczowe lub białe plastikowe doniczki, które są dość wygodne dla użytkownika (lekkie, nietłukące, łatwo umyć i zdezynfekować) powinny zostać ukryte w osłonkach, nie są bowiem zbyt dużej urody i mogą zniweczyć cały zamierzony efekt dekoracyjny, który chcemy uzyskać.

Dobór miejsca – najważniejszy jest oczywiście dobór roślin do panujących warunków siedliskowych (o tym poniżej), jednak uwzględniając cel dekoracyjny, który mamy zamiar osiągnąć, należy zastanowić się nad miejscem, które zostanie podkreślone przez roślinę lub samo ją wyeksponuje. Umieszczanie “kwiatków” na parapecie za firanką nie jest najlepszym możliwym rozwiązaniem... Często jedna roślina umieszczona w strategicznym miejscu, eleganckim pojemniku i dobrze oświetlona da lepszy efekt niż kilka przypadkowo dobranych i zestawionych razem kwiatów.

Uwaga na inspiracje – piękne aranżacje oglądane na zdjęciach w katalogach, czasopismach wnętrzarskich lub w internecie często komponowane są wyłącznie na potrzeby... efektownego zdjęcia, nierzadko z wykorzystaniem sztucznych roślin. Trzeba o tym pamiętać, szukając kwiatowych inspiracji do naszego mieszkania.

Psychologia – rośliny o liściach dużych, szablastych, sztywnych, ostro zakończonych, dwukolorowe (bordowo-zielone, ze srebrną obwódką) wpływają na nas energetyzująco, pobudzają do działania, wprowadzają do wnętrza element dynamiki i pewnego niepokoju. Dobrze sprawdzą się w ciągach komunikacyjnych, przy schodach, w pomieszczeniach do pracy. Gatunki o liściach drobnych, okrągłych, mięsistych i spokojnej zieleni wzmagają uczucie relaksu i spokoju – są najodpowiedniejsze do jadalni, sypialni i miejsc wypoczynku.

Fotosyntetyzując, rośliny pochłaniają z powietrza dwutlenek węgla, wydalają do niego tlen i jednocześnie je nawilżają. Ponadto dzięki swoim właściwościom filtrującym oczyszczają powietrze z różnego rodzaju związków toksycznych (głównie z formaldehydu, amoniaku i dwumetylobenzenu) wydzielanych do pomieszczenia z mebli, wykładzin, paneli, powłok malarskich. Niektóre gatunki są w tym sprawniejsze od innych i dlatego w mieszkaniach warto je – przede wszystkim – stosować.


Badania i eksperymenty prowadzone od wielu lat: B. C. Wolverton, J. D. Wolverton: Plants and soil microoganisms - removal of formaldehyde, xylene and ammonia from the indoor environment [w] Journal of the Mississippi Academy of Sciences, 1993, nr 2 str. 11-15) wykazały następujące zdolności gatunków do poprawy jakości powietrza w naszych mieszkaniach.

formaldehyd	dwumetylobenzen	amoniak
Nefrolepis wyniosły	Nefrolepis wyniosły	Rapis wyniosły
Bluszcz pospolity	Dracena wonna	Anturium
Fikus beniamina	Fikus beniamina	Fikus beniamina
Skrzydłokwiat	Zroślicha stopowcowa	Skrzydłokwiat
Dracena wonna	Dendrobium
Cissus rombolistny	Sanseweria gwinejska

Gatunki o właściwościach oczyszczających powietrze szczególnie warto umieszczać w pomieszczeniach przeznaczonych:

• do pracy (gabinety, biura, sale lekcyjne);
• do wypoczynku (salony, sypialnie, pokoje dziecinne).

Osoby obawiające się, iż rośliny nocą “zabierają” nam tlen, powinny rozważyć umieszczenie przy łóżku gatunków typu CAM – nocą pobierających dwutlenek węgla, a uwalniających tlen:

• storczyki,
• cissus,
• trzykrotka,
• zamiokulkas,
• dracena (M. Kozłowska [red.] Fizjologia roślin, PWRiL Poznań 2007, str. 226-228).

W miejscach pracy – zwłaszcza jeśli jest to praca “za biurkiem”, przy komputerze – w obrębie tzw. “breathing zone” (w promieniu 30 cm od osoby siedzącej) warto umieścić roślinę “filtr”, która będzie dbać o poprawę jakości powietrza, a jej żywa zieleń da wytchnienie zmęczonym oczom pracownika.

Dobierając rośliny do wnętrza, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę ich zapotrzebowanie na światło i wilgoć. Rośliny światłolubne wytrzymają bezpośrednie nasłonecznienie, rośliny cienioznośne dobrze będą rosły wyłącznie w miejscu, gdzie nie padają promienie słoneczne, lecz również stosunkowo jasnym. Gatunki pochodzące z terenów pustynnych dobrze zniosą małą wilgotność powietrza, np. bliskość kaloryfera; egzotyczne, tropikalne piękności bardzo stracą na urodzie i będą chorować, jeśli wilgotność powietrza spadnie poniżej 60%.

Bezpieczeństwo

Gdy w domu są małe dzieci, lepiej zrezygnować z uprawy gatunków trujących lub szkodliwych dla zdrowia. Są to m. in. bluszcz pospolity, datura, oleander, psianka koralowa (trujące), diffenbachia, zroślicha, kroton, monstera (nie są bardzo niebezpieczne, lecz po zjedzeniu liści mogą powodować podrażnienie śluzówki jamy ustnej). Uważać również trzeba na gatunki kolczaste (kaktusy) oraz zadbać o zabezpieczenie ziemi doniczkowej przed małymi paluszkami.


Przegląd najpopularniejszych domowych gatunków

Zaprezentowane gatunki roślin należą do grupy “postaw i zapomnij”. Dadzą radę nawet przy minimalnej opiece, choć właściwie pielęgnowane (odpowiednie podlewanie, zasilanie nawozami, przesadzanie raz na rok-dwa lata) odwdzięczą się wyjątkową urodą i silnym wzrostem.

Popularna “paprotka”, ostatnimi czasy odstawiona do lamusa z etykietką rośliny poniekąd w nowoczesnych wnętrzach “obciachowej”. Zupełnie niesłusznie – ma rewelacyjne właściwości filtrujące powietrze, jest mało wymagająca odnośnie pielęgnacji, a zadbana przyciąga spojrzenia wspaniałym pióropuszem soczyście zielonych liści. Wyrasta stosunkowo rozłożysta i potrzebuje sporo miejsca i dużej doniczki. Preferuje miejsca jasne, lecz nie bezpośrednio nasłonecznione, podlewanie raz w tygodniu (dość obficie), zasilanie nawozami w okresie marzec-wrzesień sprawia, że rośnie bujnie i zdrowo.

Zazwyczaj sprzedawana w formie małego drzewka (podobnie jak jukka). Lubi miejsca jasne lecz nie nasłonecznione, znosi suche powietrze. Podlewanie raz w tygodniu, zimą rzadziej.

Alternatywa dla kaktusów na nasłoneczniony parapet i w pobliże kaloryfera. Rośnie bardzo powoli, wymaga niewielkich, płaskich doniczek (w takich najlepiej rośnie). Podlewanie bardzo umiarkowane; latem raz na 10 dni, zimą raz na dwa-trzy tygodnie.

Duże, sercowate, zwisające liście sprawiają, że może być stosowana jako pnącze. Podlewać raz na dwa tygodnie, kilka razy w sezonie zasilić nawozem. Stanowisko niebezpośrednio w słońcu; roślina “ustawia” liście w kierunku źródła światła.

Typowe pnącze z masą małych, ciemnozielonych listków (brązowych od spodu). Podlewać należy umiarkowanie. Latem można wystawić go na balkon, byle nie bezpośrednio na słońce. Znosi chłód do +5'C.