Ukryte przed światem w twardej i trudnej do rozbicia skorupie. Odseparowane od rówieśników żyją we własnej samotni. Nie potrafią rozpoznawać emocji, nawiązywać przyjaźni ani komunikować się z otoczeniem. Świat widziany oczami dziecka z zespołem Aspergera często jest niezrozumiały.

Outsiderzy mimo woli

Dzieci z zespołem Aspergera posiadają zazwyczaj niewielkie umiejętności w zakresie komunikowania się z otoczeniem. Mają problem z odczytywaniem intencji innych ludzi. Cechuje ich mała towarzyskość. Niekiedy zdarza się, że są oziębłe, skupione na sobie, nienaturalne czy ekscentryczne. Ponadto mają trudności ze stworzeniem więzi z rówieśnikami, nie potrafią wejść z nimi w bliższe relacje. A ich naiwność może stać się powodem wyszydzania i ataków kolegów. Dzieci z zespołem Aspergera najczęściej są samotne, jednak różnie radzą sobie z tą izolacją. Niektóre ją akceptują (niekiedy nawet pożądają), inne nie potrafią się z nią pogodzić. Dzieci te często skupiają się na detalach i nie postrzegają danej sytuacji jako całości - na przykład odpowiadają komuś na zadane pytanie, nie zauważając przy tym drwiących wyrazów twarzy czy też przedrzeźniających gestów.

Język językowi nierówny
Język, którym posługują się dzieci z zespołem Aspergera, posiada swoiste właściwości.
Najważniejsze cechy języka i mowy to:

• wysoce sformalizowane słownictwo;
• precyzyjne nazewnictwo;
• wypowiedzi nienaturalne, przypominające encyklopedyczne definicje;
• brak wyrazów i zwrotów nacechowanych emocjonalnie, czyli metafor, epitetów czy porównań, jak np. "pokarm dla duszy", "czuję się, jak zbity pies", "jestem śmiertelnie zmęczona";
• sposób mówienia jest powolny, monotonny, przesadnie głośny lub zbyt szybki;
• brak "melodyki" wypowiedzi.

Prawidłowy rozwój mowy i używanie języka zgodnie z regułami gramatycznymi to cecha odróżniająca dzieci z zespołem Aspergera od dzieci autystycznych. Należy jednak pamiętać, że dzieci te rozumieją mowę innych dosłownie i najpewniej czują się wtedy, kiedy jest ona prosta, precyzyjna i jednoznaczna. Natomiast wypowiedzi metaforyczne mogą budzić w nich gniew, irytację, niepokój czy też agresję.

Nadawanie na innych falach

Nawet jeżeli dziecko z zespołem Aspergera wykazuje się znajomością bardzo bogatego słownictwa, nie należy w każdym przypadku spodziewać się, że umiejętność rozumienia wypowiedzi jest również na wysokim poziomie. Potrafi ono mówić długo i dużo na interesujący je temat, nie rozpoznając jednocześnie, że słuchający jest znudzony albo nie ma ochoty na pogawędkę. Ma to związek z brakiem umiejętności odczytywania cudzych myśli i intencji, czyli z tzw. ślepotą umysłową. Dziecko z zespołem Aspergera bardziej informuje niż prowadzi dyskusję, co jeszcze dosadniej podkreśla mimika i język ciała. Dziecko nie patrzy na rozmówcę, tylko "wlepia w niego oczy" bądź też przeciwnie - unika jego wzroku. Poza tym może ono zadawać pytania, które nie są związane z określoną sytuacją, a niekiedy wręcz zupełnie odbiegają od wydarzeń rozgrywających się w danej chwili. Skoncentrowane na jakimś temacie często zadaje wciąż te same pytania i domaga się na nie odpowiedzi - może wielokrotnie słuchać tych samych wyjaśnień dotyczących interesującego zagadnienia. Dzieci z zespołem Aspergera łatwo przyswajają sobie pewne słowa, zwłaszcza trudne i obco brzmiące, by potem używać ich w różnych sytuacjach, nie zawsze we właściwym kontekście.

Rozmowy, wiersze, filmy, czyli jak pracować z dzieckiem

Należy pamiętać o tym, że zaburzenia mowy na tle zespołu Aspergera mogą przybierać rozmaite formy. Zaprezentowane tutaj problemy to zjawiska wybrane i najczęściej powtarzające się. Warto podkreślić, iż osoby z zespołem Aspergera bardzo często wykazują wyjątkowe zdolności w jakiejś dziedzinie.