W każdej żywej istocie od chwili narodzin znajduje się wewnętrzny zegar biologiczny, który wpływa na jej samopoczucie, sprawność umysłową i fizyczną. Dlatego tak ważne jest, abyśmy poznali jego mechanizm. Dzięki temu będziemy mogli odpowiednio go nastawić, gdy zacznie się spóźniać lub zbytnio śpieszyć. Jak odpowiednio zsynchronizować swój zegar biologiczny? Pomoże nam w tym wiedza na temat rytmów człowieka.

fot. Darek Natanek

Jak przekonuje lekarz i antropolog prof.zw.dr hab Tadeusz Dzierżykray-Rogalski, otaczający nas świat jest pełen rytmów (m.in. zgonu, narodzin, pracy nerek czy wysiłku fizycznego), które zależą przede wszystkim od różnych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Już we wczesnym dzieciństwie zauważamy zmiany pór roku i procesy zachodzące w przyrodzie. Co roku odczuwamy zmiany temperatury oraz obserwujemy wędrówkę bocianów i opadające liści jesienią. Przyroda bowiem żyje swoim własnym rytmem.

Rozwój rytmów u małych dzieci

U noworodków nie występują rytmy 24-godzinne (np. karmienie dziecka rozłożone jest dość równomiernie w ciągu całej doby). Pojawiają się one dopiero około drugiego miesiąca życia, a całkowicie stabilizują się nie wcześniej niż około piątego roku życia. Rytmy snu i czuwania rozwijają się jako jedne z pierwszych u dzieci.

Jak zapewnić dziecku rytmiczność?

Stopniowo przeprowadzaj dziecko:
- od karmienia "na żądanie" do rytmu spożywania posiłków wraz z całą rodziną, w porach związanych z naturalnym pulsem życia rodziny;
- od niemowlęcych proporcji snu i czuwania do sypiania od wieczora do rana;
- od przewijania "na żądanie" do spontanicznego dostosowania pracy organizmu i czynności wydalniczych do rytmu spożywania posiłków.

Rytmy u osób starszych

Kiedy się starzejemy, rytmy mają skłonność do mniejszej regularności, ponieważ nasz organizm słabiej reaguje na polecenia mózgu. Dlatego warto zastosować się do poniższych rad:
1. Wzmocnij swoją reakcję na synchronizatory i postaraj się ją utrwalić. Przestrzegaj stałych pór posiłków, pór społecznej i fizycznej aktywności, jak również czasu wstawania i kładzenia się spać.
2. Nie wstawaj w nocy, żeby coś przegryźć lub czegoś się napić, gdyż takie przechadzki są w stanie zaburzyć twój rytm i powodować bezsenność.
3. W miarę jak stajesz się starszy, potrzebujesz coraz mniej snu. Dlatego nie ucinaj sobie za długich drzemek po obiedzie. Może wystarczy ci 30 minut odpoczynku na fotelu, zamiast godzinnej drzemki po posiłku. Często osoby śpiące w ciągu dnia, narzekają w nocy na bezsenność.


Rytmy związane ze spożywaniem i trawieniem posiłków

Stwierdzono istnienie różnicy między skutkami porannego i wieczornego posiłku o tej samej objętości i i wartości kalorycznej. Otóż ankietowani, którzy jedli tylko śniadanie, wykazywali skłonność do utarty wagi, czego nie zaobserwowano u osób, których jedynym posiłkiem w ciągu dnia był obiad. Pożywne śniadanie dawało badanym siłę na cały dzień, dzięki czemu mogli być bardziej aktywni niż osoby bez śniadania. Wniosek jest prosty - powstrzymywanie się od jedzenia przez cały dzień, może być przyczyną ospałości i ociężałości.


Skowronek czy sowa?

Każdy człowiek ma swój własny dobowy cykl. Tak jak wielu jest ludzi, tak wiele jest też ich chronotypów, czyli preferowanej przez nas pory funkcjonowania w ciągu dnia. Chronotyp może być ranny, wieczorny lub pośredni. Najczęściej w przyrodzie występuje w postaci mieszanej ( typ pośredni, który łączy cechy skowronka i sowy). A ty jakim typem jesteś ? Sprawdź to za pomocą naszego psychotestu ub przeczytaj poniższą charakterystykę poszczególnych typów. WYPEŁNIJ QUIZ I SPRAWDŹ, CZY JESTEŚ SOWĄ CZY SKOWRONKIEM!

CIEKAWOSTKI