W ciąży zmienia się ciało, sytuacja życiowa, status rodzinny, priorytety i wiele innych kwestii. A jak wygląda sprawa emocji? Ile ciąży tyle historii, tyle odcieni emocji i odczuć. Różna jest ich skala i dynamika.
fot. Kalendarz emocji w ciąży
od 1 do 3 miesiąca
W pierwszym trymestrze kobieta zwykle silnie koncentruje się na sobie przeżywa bardzo często huśtawkę nastrojów: od śmiechu do płaczu. Wyraża różnorodne emocje: podniecenie, strach, radość, zmartwienia, przeplatające się ze sobą, czasem w ogromnym tempie.
Taka dynamika uczuć jest stanem fizjologicznym. Wzrasta poziom hormonów, które połączone są z neurotransmiterami w mózgu, między innymi serotoniną odpowiedzialną za nastrój czy zachowania impulsywne. W tym czasie mogą pojawić się lęki: o zdrowie swoje i dziecka, przed zmianami, które maja nastąpić, przed utratą niezależności czy samym porodem.
Niektóre kobiety „płyną na fali” satysfakcji, podekscytowania, radosnego oczekiwania. W wielu kobietach uruchamiają się wcześniej nieodczuwane wartości i potrzeby: sensu życia, nieśmiertelności, afiliacji i przynależności. Zwiększa się otwarcie na sferę duchową.
Charakterystyczna dla tego okresu jest duża ambiwalencja uczuć: radości przeplatają się z lękiem, poczucie mocy ze słabością, podekscytowanie ze strachem.
od 4 do 6 miesiąca
W drugim trymestrze ciąży kobieta bardziej odczuwa dziecko jako odrębną istotę, akceptuje je i pogłębia więź, która ich łączy. Jest to zwykle okres bardziej stabilny emocjonalnie, często pojawia się uczucie spełnienia, dumy z cudu, jaki dzieje się z jej udziałem. Warto wykorzystać ten czas na zwiększoną aktywność, rozwijanie pasji, otaczanie się dobrymi ludźmi i emocjami.
Ostatnie miesiące ciąży
W ostatnim okresie ciąży do pozytywnych uczuć, które pojawiły się w drugim trymestrze, mogą dołączyć uczucia niepokoju, strachu – często związane ze zbliżającym się rozwiązaniem. Pojawiają się wyobrażenia dotyczące porodu, często „karmione” negatywnymi opowieściami innych kobiet. Wzrasta poczucie odpowiedzialności za siebie i dziecko. Kobiety mówią o nabraniu dystansu do otoczenia. Często pojawia się zmiana z myślenia z „ja” na „my”.
To szczególny okres, w którym powinnyśmy zwracać uwagę na to, z kim przestajemy i jaką energią się otaczamy. Warto wtedy zwrócić się do wnętrza, wyciszyć, ugruntować, tak by opinie, które docierają do nas, nie uruchamiały lub podsycały w nas lęku. Wsłuchanie się w doznania naszego ciała pomoże nam pozostać w stanie „centrum”, co będzie procentować podczas samego porodu.
W czasie ciąży dziecko i mama na poziomie psychicznym stanowią połączoną całość.
Stabilność i równowaga matki w obszarze ciała i emocji jest czynnikiem determinującym dobrobyt i zdrowy rozwój dziecka. Wiele badań psychologii prenatalnej potwierdza fakt, że wszystkie – zarówno pozytywne i negatywne – przeżycia matki docierają nieprzefiltrowane do świadomości dziecka.
Istnieje pojęcie Odcisku Limbicznego. Jest to zdolność układu nerwowego do absorbowania i zapamiętywania wszystkich informacji z otoczenia przez cały okres ciąży – od poczęcia do porodu i kilka pierwszych lat życia. Tak więc wszystko to, co doświadcza matka pod względem hormonalnym, fizycznym, emocjonalnym jest rejestrowane i zapamiętywane w rozwijającym się układzie nerwowym dziecka. Te pierwsze wrażenia i odczucia to podwaliny przyszłego istnienia naszego dziecka i jego bazowych przekonań dotyczących życia. To nieoceniona wartość, znacznie ważniejsza od pięknych mebelków, ciuszków czy nowych gadżetów.
To najważniejszy powód, dla którego będąc w ciąży powinnyśmy dać sobie prawo do dobrych, służących nam emocji, odczuwania przyjemności, zadbania o swoje ciało.
W ciągu dziewięciu miesięcy zmienia się postrzeganie samej siebie.
Kobieta staje przed wyzwaniem przystosowania się do ogromnych zmian, które zachodzą w jej ciele, ale też przede wszystkim w jej psychice. Pojawiają się nowe cechy charakteru, wychodzą pewne wcześniej nieodkryte zdolności (nieograniczone pokłady cierpliwości, wyrozumiałości czy doskonała organizacja). Zmienia się zachowanie, postawy, a także cała sfera duchowa.
To jak kobieta radzi sobie z emocjami w ciąży i jaka jest ich dynamika zależy między innymi od:
- Poziomu wcześniejszego poczucia własnej wartości i kobiecości.
- Wsparcia osób najbliższych, głównie partnera.
- Pracy nad sobą w trakcie ciąży (praca na poziomie psychicznym, praca z przekonaniami, nastawieniem).
Sposoby, które mogą pomóc zachować równowagę emocjonalną w ciąży i poczuć się w niej dobrze:
- Staraj się zachować równowagę pomiędzy aktywnością a odpoczynkiem i regeneracją.
- Zadbaj o dobre poczucie siebie w ciele – popracuj ze świadomością ciała, nie zapominaj o nim, szukaj sposobów by poczuć się w nim dobrze.
- Tańcz! Poruszając biodrami – regulujesz przepływ energii, wzmacniasz kondycję, miło spędzasz czas…
- Zadbaj, by w Twoim życiu było dużo radości. Według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej uczucie radości pozwala krążyć energii w ciele. Jest to też stan, który równoważy inne, trudne emocje, na przykład gniew, strach, smutek.
- Gdy nie potrafisz poradzić sobie z emocjami/nastrojami, poszukaj wokół siebie wspierających Cię ludzi – przyjaciół czy też profesjonalnego wsparcia – sprawdź, co jest dobre właśnie dla Ciebie.
- Zwróć uwagę: jacy ludzie, przedmioty, sytuacje Ci służą, a jacy/jakie powodują złe samopoczucie i spadek energii. Wybieraj to, co intuicyjnie odczuwasz jako dobre dla Ciebie i Twojego dziecka.
- Dogadzaj sobie – poczuj się dobrze ze sobą i w otaczającym świecie – to jedna z pierwszych, najważniejszych informacji, jaką możesz przekazać swojemu dziecku, zanim pojawi się w Twoich ramionach.
W psychologii przyrównuje się ciążę do „okresu kryzysu psychicznego”, który prowadzi do przejścia w funkcjonowaniu na wyższym poziomie dojrzałości. Ja nazwalałabym ją raczej niepowtarzalnym momentem rozwojowym, w którym możemy przywrócić podstawowe zaufanie do siebie, do świata, a przez to przejść właśnie na wyższy poziom dojrzałości. To okazja, by odnaleźć w sobie drogę do najbardziej naturalnego stanu, jakim jest błogość, zaufanie we własne siły, miłość.